Mają w sobie to wszystko, czego tak często brakuje nam u innych ludzi. Prawdziwą i bezgraniczną miłość, oddanie i wierność do samego końca, brak uprzedzeń wobec nas, że „wyglądamy tak czy owak”, że posiadamy niewiele, że jesteśmy w tarapatach... im to nie przeszkadza. Bardzo często jest tak, że kiedy ludzie opuszczają nas w trudnych momentach, oni zostają. Są gotowi za nas nawet oddać swoje życie, co też często czynią. A ludzie? Odpłacają im okrucieństwem i obojętnością, są wobec nich tacy sami jak wobec siebie, a potrafią być jeszcze gorsi... Nazywamy ich „naszymi mniejszymii braćmi”. Kiedy odchodzą, czujemy bezgraniczną pustkę. Bardzo często mamy wrażenie, że oto utraciliśmy kogoś bliskiego, że w tym zabawnym futerkowym stworku na czterech łapach kryła się istota, która miała wszystkie emocje znane człowiekowi. Potrafiła być rozbawiona, zdziwiona, zazdrosna, a nawet ciekawska... I zawsze w tych trudnych momentach zadajemy sobie pytanie: co się z tymi istotami dzieje, gdzie idą po swojej fizycznej śmierci? Czy mają one duszę? Zaczniemy od tego, co na ten temat mówi Chrześcijaństwo. Biblia nie wprowadza konkretnego nauczania o tym, czy nasze zwierzęta domowe/ zwierzęta w ogóle mają „dusze”, ani też o tym, czy zwierzęta będą w niebie. Jednak dzięki kilku ogólnym zasadom Pisma Świętego możemy wyjaśnić nieco to zagadnienie. Biblia naucza, że zarówno zwierzęta (Księga Rodzaju 1:30; 6:17;7:15,22), jak i ludzie (Księga Rodzaju 2:7) otrzymali życie. Podstawowa różnica między ludźmi a zwierzętami polega na tym, że człowiek powstał na obraz i podobieństwo Boga (Księga Rodzaju 1:26-17). Zwierzęta natomiast nie są istotami podobnymi do Boga. To, że ludzie powstali na obraz i podobieństwo Boga oznacza, że są mają oni, jak Bóg duszę, z umysłem, emocjami i wolą, oraz, że posiadają życie wieczne, które trwa po śmierci. Jeśli zatem zwierzęta mają „duszę”, musi być ona innej lub „gorszej” jakości. Różnica ta oznacza, że „dusza” zwierząt w ogóle, czyli także zwierząt domowych, umiera po śmierci. Inną kwestią doktryny chrześcijańskiej jest fakt, że Bóg stworzył zwierzęta jako część swojego stworzenia gdy stwarzał świat. Bóg stworzył zwierzęta i powiedział, że były one dobre (Księga Rodzaju 1:25). Zatem nie ma powodu, by zwierząt nie było na Nowej Ziemi (Apokalipsa 21:1). Na pewno zwierzęta będą też żyły podczas tysiącletniego panowania Jezusa Chrystusa (Księga Izajasza 11:6; 65:25). Według Biblii jest możliwe odgadnięcie, czy niektóre z tych zwierząt będą tymi samymi, które były naszymi ulubieńcami na ziemi. Ojciec Leon Knabit w swej książce "Czy zwierzęta mają duszę" stwierdza, że nie słyszał o świętym, który nie lubiłby zwierząt, wręcz przeciwnie. Im człowiek jest bliżej Pana Boga, tym łatwiej zaprzyjaźnia się z nimi. Jego zdaniem święci miłośnicy zwierząt niosą w sobie znamiona raju, zapowiedź obiecanej przez proroka Izajasza harmonii stworzenia. "Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą społem i mały chłopiec będzie je poganiał. Krowa i niedźwiedzica przestawać będą przyjaźnie, młode ich razem będą legały. Lew też jak wół będzie jadł słomę. Niemowlę igrać będzie na norze kobry, dziecko włoży swą rękę do kryjówki żmii. Zła czynić nie będą ani zgubnie działać po całej świętej mej górze, bo kraj się napełni znajomością Pana, na kształt wód, które przepełniają morze" (Iz 11, 6-9). Religie wschodu mówią wyraźnie: to Wasi mniejsi bracia! Według Wed wszystkie żywe istoty mają duszę. W Bhagavad-gicie Kryszna opisuje duszę jako źródło świadomości, które przenika całe ciało i ożywia je. Dusze usytuowane w gatunkach niższych od ludzkiego po śmierci automatycznie ewoluują do wyższego gatunku, aż w końcu osiągają ciało ludzkie. W komentarzu do Śrimad-Bhagawatam Śrila Prabhupada mówi: "Zwierzęta to Wasi mniejsi bracia na tej samej drodze ku doskonałości". Duchowa doskonałość zaczyna się wtedy, gdy człowiek zrozumie, że wszystkie istoty są sobie równe. W książce „Dusza zwierząt” Jean Prieur pisze: Tak, zwierzęta posiadają duszę. Gdybym oznajmił to ludziom neolitu, Egipcjanom, Grekom, Persom lub Hindusom, wyważałbym otwarte drzwi. Kpiono by ze mnie, że wygłaszam prawdy powszechnie znane, tak jak teraz szydzi się ze mnie, iż "opowiadam takie banialuki". Jego zdaniem dusza zwierząt objawia się nie tylko w postaci zwierzęcych duchów (też mamy takie relacje w archiwach FN) oraz zdolności parapsychicznych zwierząt. Autor opisuje zdarzenia, których był świadkiem, a także podaje info nawet ze starożytności, za innymi autorami. Hinduizm zakłada, że nie tylko zwierzęta, ale rośliny odczuwają i mają świadomość, choć niezwykle uproszczoną. Można jednak przyjąć, że także posiadają coś w rodzaju „duszy”, choć daleko im do naszego „miejsca na ścieżce do źródła”. Podobnie zakłada Buddyzm. Mówi on o „sferze uczuć” zwierząt podobnej do tej, która jest dana człowiekowi. Prostszej, prymitywniejszej, ale jednocześnie prawdziwszej. Ten tekst to nasze pożegnanie z jednym z naszych "fundacyjnych piesków". Jest nam smutno, bardzo smutno, ale... czy wiedząc to, co wiemy, powinniśmy mówić o pożegnaniu? Już raczej o zakończeniu pewnego etapu naszego czworonożnego przyjaciela na długiej drodze, na której także my jesteśmy. My - istoty śmiertelne. My i nasi "mniejsi bracia". A że tęsknimy za nimi i tak bardzo, tak bardzo nam ich brakuje?! No cóż, są tam po prostu wcześniej niż my...