„Nie możesz mieć wszystkiego, czego pragniesz, ale możesz doświadczyć wszystkiego, co masz...” – takie przesłanie pozostawił współczesnemu człowiekowi Chambo Lama Itigełow – buddyjski lama, zmarły przed 88 laty. Naukowe badania zmumifikowanych zwłok mnicha wykazują jednak, że... żyje on nadal! 

W 2002 roku światowe agencje informacyjne obiegł sensacyjny news: w syberyjskiej Buriacji wykopano zwłoki  Chambo Lamy Itigełowa – buddyjskiego lamy, zmarłego w 1927 roku. Rosyjscy naukowcy, którzy je badali, byli w szoku: zmumifikowane szczątki wykazują parametry życiowe charakterystyczne dla... człowieka, pogrążonego w śpiączce!

W 1852 roku, w ubogiej rodzinie w osadzie Ułzy-Dobo urodził się chłopiec: nadano mu imię Dasza Dorżo, czyli „słońce i diament wiary”. Wcześnie stracił rodziców i trafił na służbę do bogatych gospodarzy, gdzie pasł bydło. Kiedyś, grzejąc zmarznięte stopy w ciepłym krowim placku, powiedział gospodyni, że zostanie Chambo Lamą – zwierzchnikiem rosyjskich buddystów. Kobieta wybuchnęła śmiechem, jednak gdy chłopiec skończył 15 lat, odszedł do najbliższego klasztoru – Jangażynskiego dacanu. Po jakimś czasie zabrał go stamtąd do Aninskiego klasztoru Zacharaj Lama – znany buriacki jogin. Na prośbę jego naczelnika mieszkańcy okolicznych wiosek przez 23 lata opłacali młodzieńcowi utrzymanie i zwolnienie ze służby wojskowej.

Itigełow zdobył tam tytuł doktora filozofii, a potem przez 8 lat studiował medycynę tybetańską w kolejnych klasztorach. W 1898 roku wrócił do Jangażynskiego klasztoru, gdzie został zwierzchnikiem i uczył buddyjskiej filozofii. Postawił dwie nowe świątynie, napisał też 50 prac filozoficznych i podręcznik tybetańskiej farmakologii. Jako jogin widział wnętrze człowieka i jego dolegliwości. Jogini potrafili także błyskawicznie pokonywać odległości, chodzić po rzekach i jeziorach. W czasie medytacji zatrzymywali funkcje fizycznego ciała. Doglądani przez uczniów, mogli tak trwać dziesiątki lat, po czym wracali do normalnego życia. Wspomniany Zacharaj Lama medytował tak od 1894 do 1916 roku.

Itigełowa uważano za inkarnację pierwszego zwierzchnika buddyzmu w Rosji, Chambo Lamy Zijajewa (1702-1777), który umierając obiecał: „Wrócę do was równo za 75 lat”. Wtedy to urodził się Itigełow: został rozpoznany, gdy wskazał miejsce zakopania jego rytualnych przedmiotów. W 1911 roku Itigełowa wybrano XII Pandido Chambo Lamą – zwierzchnikiem buddyzmu w Rosji. Uczestniczył w ważnych uroczystościach państwowych, m.in. w świętach dynastii Romanowów. Otworzył pierwszą buddyjską świątynię w Petersburgu i Europie, finansował budowę kilku szpitali. Z jego inicjatywy podczas I wojny światowej ogólnoburiackie towarzystwo zbierało pieniądze na lekarstwa dla walczących na froncie, pomoc dla rannych i rodzin poległych. Do lazaretów Itigełow posyłał lamów-uzdrowicieli. Tę charytatywną działalność car Mikołaj II nagrodził orderem Św. Anny.

W 1927 roku z powodu choroby Itigełow zrezygnował z funkcji zwierzchnika buddystów i wrócił do Jangażynskiego dacanu. Tam mógł pisać i oddawać się duchowym praktykom: zdaniem współbraci osiągnął stan pustki, co wyzwoliło jego nadprzyrodzone zdolności. Już kilka lat wcześniej uprzedził lamów, że wkrótce nastąpią ciężkie czasy. Tym, którzy wrócili z Mongoli, mówił: „Niepotrzebnie tutaj wróciliście. Lepiej było zostać za granicą. Niedługo zaczną się aresztowania i tortury lamów. Dostaniecie się w ich ręce i nie zostawią was żywymi". A na pytanie, dlaczego sam nie wyjeżdża za granicę, odparł: „Mnie nie zdążą wziąć”.
W dniu 15 czerwca 1927 roku Itigełow obwieścił uczniom, że umrze i dodał: „Przychodźcie do mnie co 30 lat. Patrzcie na moje ciało. Po 75 latach wrócę do was”. Potem poprosił ich o odczytanie modlitwy dla zmarłych i zaczął medytować w pozycji lotosu. Po kilku dniach, przekonawszy się, że nie daje oznak życia, uczniowie umieścili go w cedrowej skrzyni i pochowali.
Wkrótce nadeszły bolszewickie aresztowania i torturowanie mnichów, grabienie klasztorów i miejsc kultu. W Aninskim dacanie wysadzono świątynię a w jego ruinach urządzono rzeźnię. Kiedy w 1944 roku Stalin pozwolił na odbudowę świątyń, jako pierwszy stanął Iwołgiński dacan – rezydencja nowego Chambo Lamy. Wierni przynosili ukryte księgi i relikwie.

W 1955 i 1973 roku XVII Pandido Chambo Lama Darmajew i XIX Pandido Chambo Lama Gombojew razem z lamami otworzyli sarkofag z ciałem Itigełowa, które przebrali, zasypali solą i ponownie zakopali. W 1998 roku w klasztornej bibliotece znaleziono list Itigełowa. Lama przewidział miałkość naszych czasów, pisząc: „Bądźcie czystymi wśród morza błota w niebezpiecznych, niewyraźnych czasach... Bogactwa szaleńczo zdobywane i gromadzone przekształcą się w szczególny jad i będą bezużytecznymi... Beznamiętnie nauczywszy się ziemskiego życia, zacznijcie od dnia dzisiejszego praktykę Dziesięciu Dobrych Działań – bezzwłocznie!!!”.

Po odnalezieniu listu, w medytacji  Bimba Lamy z tamtejszego dacanu pojawił się Itigełow i poprosił, aby go wykopać. Trzyletnią dyskusję potwierdziły różne znaki, więc zwierzchnik buddyzmu wydał zgodę. Ekshumację przeprowadzono 10 września 2002 roku w obecności ekspertów z rosyjskiego Ministerstwa Ochrony Zdrowia. „Skóra jasnoszarego koloru, sucha, podatna przy naciśnięciu palcami. Miękkie tkanki o elastycznej konsystencji, ruchliwość stawów zachowana. Włosy na głowie, paznokcie zachowane.

Przy wyjmowaniu z sarkofagu ciało nie wymaga podpory. Jakichkolwiek śladów, które świadczyłyby o wcześniejszym otwarciu jam ciała w celu możliwej balsamizacji lub konserwacji nie stwierdzono” – głosi protokół. Jeden z ekspertów dodał, że w podobnym stanie ciało może się zachować najwyżej trzy dni...

Przewieziono je do Iwołginskiego dacanu, przebrano i umieszczono na piętrze świątyni: po miesiącach – mimo letnich, 40-stopniowych upałów – pozostawało nienaruszone. Po długich naciskach zwierzchnik buddystów Rosji pozwolił zbadać ciało Itigełowa naukowcom. Drugą ekspertyzę przeprowadzili prof. Wiktor Zwiagin z wydziału identyfikacji i prof. Galina Jerszowa – archeolog. Prof. Zwiagin stwierdził, że ciało Itigełowa wygląda tak, jakby skonał przed dwunastoma godzinami: skóra prężna, stawy zwinne, oczy całe, tylko krew zagęszczona. Prof. Jerszową zaskoczyła... ciepłota rąk lamy!

Potem wojskowi medycy zrobili rezonans klatki piersiowej: była elastyczna a serce całe. Badanie mózgu elektroencefalografem wykazało, że  przejawia on „szczątkową aktywność” porównywalną z tą u ludzi w głębokiej śpiączce.
W Moskwie zbadano próbki włosów, skóry i paznokcia. Analiza porównawcza z próbkami żywych ludzi wykazała brak różnic i zachowanie białkowej struktury. Nie stwierdzono też obecności konserwantów i balsamowania. W próbkach tkanek Itigełowa odnaleziono żelazo, cynk i podwyższony poziom bromu, co zdziwiło badaczy. „Im więcej badamy, tym mniej wiemy” – stwierdzili zszokowani naukowcy. 
Obecnie ciało Itigełowa spoczywa w szklanym, ale nie wentylowanym sarkofagu. Mimo to zainstalowany termometr pokazuje temperaturę o jeden, dwa stopnie wyższą, niż na zewnątrz, jakby lama ogrzewał powietrze swym oddechem. Czasem szkło jest zaparowane od wewnątrz... Stróż jego ciała, Bimba Lama, cztery razy w roku zmienia mu odzież. Zauważył, że jego stawy stały się bardziej elastyczne, a ciało wydziela przyjemny zapach.

Lamowie uważają Itigełowa za człowieka, który stał się Buddą: przewidział załamanie się wiary u ludzi, dlatego pozostawił swoje ciało, by ją przywrócić. Każdego roku do Iwołgińskiego dacanu przyjeżdżają tysiące wiernych. Podczas buddyjskich świąt Chambo Lama wystawiany jest na widok publiczny: od jego rąk odchodzi pięć jedwabnych, rytualnych wstęg, a dotykający ich ludzie otrzymują błogosławieństwo.
Moskiewski biznesmen po powrocie z tej uroczystości miał ciężki wypadek samochodowy: mówi, że ujrzał wtedy Itigiełowa. Auto było kompletnie zmiażdżone, a on miał tylko siniaki! Podobnie samolot przedsiębiorcy z Bodajbo, który też odwiedził dacan, z dziewięcioma osobami na pokładzie runął z wysokości 1.500 metrów: wszyscy przeżyli! Nawet fotografie lamy chronią: Czeczeńcy, którzy przykleili je do szyb swych samochodów twierdzą, że w ich pobliżu nigdy nie wybuchła bomba. Nic dziwnego, że sława Lamy przyciąga tu znane osobistości, w tym Michaiła Gorbaczowa.

Sami lamowie różnie tłumaczą ten fenomen. Zwierzchnik buddyjski w Rosji Chambo Lama XXIV Damba Juszeew podejrzewa, że urodził  się on poza Ziemią. Natomiast Gonzur Lama –  profesor instytutu buddyjskiego w Iwołgińskim Dacanie sądzi, że Itigełow w swoim ciele fizycznym zostawił ciało subtelne. Dzięki temu świadomość, która osiągnęła już oświecenie, powraca do ziemskiej powłoki.
Jednak od samego fenomenu „żyjącej mumii” ważniejszy jest przekaz, jaki Itigełow zostawił nam kilkadziesiąt lat temu: „Z pewnych stanów istnienia rodzi się życie tak bogate, wspaniałe i obfite, że „życiowy sukces” po prostu przestaje Cię interesować. Ironia losu jest w tym, że jak tylko udane życie i życiowy sukces przestają cię interesować – droga do nich otwiera się i same przychodzą do ciebie”.

Tekst: Margo11, FN

 I jeszcze jedna podobna sytuacja z ostatnich tygodni, o której wiadomość trafiła na pokład okrętu Nautilus - znaleziono ludzkie zwłoki w 1000-letniej buddyjskiej figurze.Zmumifikowane ciało znaleziono po zeskanowaniu antycznej, chińskiej statuy. Naukowcy zdołali zidentyfikować zwłoki - to mnich żyjący w okolicach 1100 roku.

Badacze pod przewodnictwem kuratora muzeum etnograficznego w Rotterdamie, Erika Brujina, twierdzą, że ciało wewnątrz figury należało do mistrza Liuquana z Chińskiej Szkoły Medytacji. Mistrz żył w okolicach 1100 roku. Endoskopia wykazała, że w jamie brzusznej mnicha - w miejscu, w którym powinny znajdować się narządy - dziś są bliżej niezidentyfikowane materiały, a także kawałki papieru ze starymi chińskimi literami. Naukowcy pobrali ze zwłok fragmenty kości do badań DNA.

Niewykluczone, że Liuquan poddał się samomumifikacji - dawnej buddyjskiej praktyce religijnej mającej na celu zagłodzenie się w taki sposób, by zwłoki uległy mumifikacji w sposób naturalny. Łączyło się to z dietą opartą m.in. na trujących ziołach i toksycznych naparach, a także na nasionach i orzechach. Chodziło o to, by pozbyć się tkanki tłuszczowej. Mnich poddający się temu procesowi czekał na śmierć w pozycji lotosu.

Do Europy posąg został sprowadzony w zeszłym roku jako element międzynarodowej ekspozycji "Świat Mumii". Część skanów została wykonana jeszcze przed wystawieniem go w Drents Museum w Assen, pozostałe badania zrobiono we wrześniu.

Posąg Buddy opuścił Chiny po raz pierwszy. Jest to jedyna chińska mumia udostępniona zachodnim naukowcom. Skanu dokonano w holenderskiej klinice medycznej Meander.

Obecnie posąg można oglądać w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Budapeszcie. W maju statua pojedzie do Luksemburga.