Pt, 9 luty 2007 00:00
Autor: FN, źródło: FN
Co jeszcze jest za Plutonem?
Obszar naszego Układu Słonecznego rozciągający się poza orbitę Neptuna, na odległość około 50 AU (jednostek astronomicznych) zwany jest pasem Kuipera. Nazwa tego pasa pochodzi od nazwiska Gerarda Kuipera, który przewidział istnienie tych ciał w roku 1950. Pierwsza planetoida należąca do pasa została odkryta w 1992 przez D. Jewitt i J. Luu za pomocą teleskopu w obserwatorium Mauna Kea na Hawajach. W chwili obecnej jest znanych ponad 800 obiektów znajdujących się w tym obszarze. Do niedawna wydawało się jednak, że w Pasie Kipera znajdują się jedynie niewielkie obiekty. Odkrycia ostatnich trzech lat zweryfikowały ten pogląd. Regularnie odkrywane są ciała o wielkości Plutona, jeszcze do niedawna planety, zdegradowanej do miana planety karłowatej.
Ostatnim obiektem odkrytym w Pasie Kipera jest właśnie planeta karłowata, tymczasowo oznaczona symbolem 2003 EL61. Jest wielkości Plutona, ale dwie jej cechy budzą prawdziwe zdumienie. Po pierwsze bardzo szybko wiruje wokół osi (z okresem czterech godzin), po drugie ma niespotykany kształt podobny do piłki rugby. Na pytanie jak ta mini planeta może mieć taki kształt, nie ma na razie odpowiedzi. 2003 EL61 została odkryta przez prof. Mike Browna z Caltech w Pasadenie, który od lat zajmuje się poszukiwaniem podobnych obiektów. Uczony z Caltech obliczył, iż 2003 EL61 zmierza on do spotkania z Neptunem. Do zderzenia nie dojdzie, ale planeta jak z katapulty wyrzuci go z dotychczasowej orbity. 2003 EL61 zawita wtedy w okolice Słońca. Będzie to jednak dopiero za 2 miliony lat. Brown w wielu wypowiedział dawał do zrozumienia, że spodziewa się odkrycia w pasie Kipera, lub w obszarach jeszcze bardziej oddalonych od Słońca, obiektów jeszcze większych.
Poszukiwanie ciał kosmicznych poza orbitą Plutona nasiliło się po danych dostarczonych na Ziemię przez sondy Voyager, a więc obiekty, które są najodleglejszymi ambasadorami ludzkości w Kosmosie. Wystrzelony w 1977 roku Voyager 1 znajduje się obecnie 12 godzin świetlnych, czyli 90 jednostek astronomicznych od Słońca i wkracza w prawdziwie głęboką przestrzeń, w pobliżu krawędzi heliosfery, obszaru zdominowanego przez pole magnetyczne i wiatr gwiazdowy Słońca. Nowe wyniki z wciąż działających instrumentów wywołały dyskusje sugerując, że sonda powinna wlatywać we fluktuujący rejon graniczny znany jako końcowy szok wiatru słonecznego. Pomiary lotu oby Voyagerów wciąż pokazują, że trajektorie ich lotu nie są zgodne w wcześniejszymi obliczeniami. Powód tego nie jest znany, ale jedna z teorii mówi o wpływie grawitacji wielkiego obiektu znajdującego się kilkaset jednostek astronomicznych od Słońca, obiektu, którego istnienia jedynie się domyślamy. Chodzi tu oczywiście o domniemaną Planetę X.
Poszukiwaniem tajemnic Pasa Kipera zajmuje się coraz więcej naukowców. W ubiegłym roku w tym właśnie celu wysłano sondę kosmiczną New Horizons. Sonda jest jedną z najszybszych wystrzelonych kiedykolwiek przez człowieka. Księżyc minęła już po dziewięciu godzinach od momentu startu, a kolejny etap podróży, Jowisz, osiągnie w tym roku. Mimo, że jej prędkość wynosi ponad 75 000 kilometrów na godzinę to sonda New Horizons dotrze do Plutona nie wcześniej niż przed 2015 rokiem. Pluton to ostatnia planeta naszego układu, która nie została odwiedzona przez żadną sondę lub sfotografowana z bliska. Misja ta nie kończy się jednak tylko na Plutonie, zostaną zbadane także niektóre obiekty z Pasa Kuipera.
Na następne lata planowane są kolejne misję, m.in. w 2009 r. ma zostać wyniesiona na orbitę sonda „Wise”, czyli Wide-field Infrared Survey Explprer, mająca za zadanie poszukiwanie w podczerwieni obiektów znanych jako brązowe karły. Nie przypadkowo „na celowniku” znalazły się właśnie brązowe karły. Okazało się bowiem, że są to obiekty dość powszechnie występujące w Kosmosie, a być może jeden z nich był o odległej przeszłości gościem w naszym Układzie, wpływając na jego kształtowanie się. Są jednak również domysły, że w dalszym ciągu, nieodkryty, znajduje się w pobliżu, tworząc wraz ze Słońcem układ podwójny.
Pt, 9 luty 2007 00:00
Autor: FN, źródło: FN
* Komentarze są chwilowo wyłączone.