- Jeśli nie uda nam się powstrzymać tego teraz, w marcu będzie katastrofa - piszą o brytyjskiej mutacji koronawirusa naukowcy z publicznego Uniwersytetu Simona Frasera w Kanadzie. Pokazują prognozę tego, co może się stać, jeśli pozwoliłoby się rozpowszechnić wariantowi B.1.1.7.

Tzw. brytyjska mutacja koronawirusa (wariant B.1.1.7) jest jedną z głównych "winnych" złej w ostatnich tygodniach sytuacji epidemicznej nie tylko w Wielkiej Brytanii (choć tam przede wszystkim), ale także m.in. Izraelu czy na Półwyspie Iberyjskim. Według najnowszych danych Światowej Organizacji Zdrowia brytyjski wariant jest już obecny w 70 krajach świata. Pierwsze przypadki zanotowano w ostatnich dniach także w Polsce.

Kanadyjski model pokazuje wystrzał w zakażeniach mimo ograniczeń

Według szacunków różnych grup naukowców, brytyjska mutacja koronawirusa charakteryzuje się zakaźnością wyższą o ok. 40-80 proc. Bardzo sugestywnie w tym kontekście wygląda model przygotowany przez naukowców z Simon Fraser University w Kanadzie. I choć oczywiście ich prognoza i związane z nią rady są adresowane do włodarzy Kanady i poszczególnych jej prowincji, to z pewnością mogą trafić na biurka liderów także innych państw.

Naukowcy z SFU dodali do swojego modelu nowy wariant, charakteryzujący się zakaźnością wyższą o 40 proc. Prognozowane wówczas statystyki zakażeń (pomarańczowa linia) dosłownie strzelają w górę, od lutego do połowy marca dochodząc od zera do 20 tys. na dzień (i dalej drastycznie rosną). To - jak na kanadyjskie warunki - bardzo duże odczyty, bo dopiero ostatnio zdarzały się tam dni z ponad 10 tys. wykrytymi zakażeniami. Na niebiesko na wykresie zaznaczono aktualne i prognozowane statystyki dla dotychczasowych wariantów.

Dlaczego nowe warianty koronawirusa rozprzestrzeniają się tak szybko?

Analiza SFU została przygotowana przy założeniu aktualnych obostrzeń. "Nie jest to realistyczne, ale służy pokazaniu siły uderzenia mutacji z wyższą zakaźnością" - komentują naukowcy.

Co należy jednak podkreślić, każda z prowincji ma nieco inne ograniczenia i w części z nich są one dosyć "delikatne". Dobry przykład to Saskatchewan (SK na poniższej grafice), gdzie otwarte mogą być m.in. restauracje i bary. Mogą odbywać się także m.in. wesela, seanse kinowe, spektakle teatralne czy konferencje, choć we wszystkich przypadkach obowiązuje limit 30 osób. Tam, co nie dziwi, według modelu SFU wystrzał zakażeń byłby spektakularny. Z kolei np. w Albercie (AB) czy Quebecu (QC), gdzie panują poważniejsze obostrzenia, model pokazuje mniejszy - ale jednak - skok zachorowań.

Na większości obszaru Kanady jesteśmy w stanie kontrolować koronawirusa w obecnych wariantach (choć z poważnymi ograniczeniami). Jednak wariantu z zakaźnością wyższą o 40 proc. te obostrzenia nie zahamują. Jeśli nie uda nam się powstrzymać tej mutacji teraz, w marcu będzie katastrofa - ostrzegają naukowcy.

Wskazują, że choć przez około sześć tygodni efekty "działania" znacznie bardziej zakaźnej mutacji nie byłyby wyraźnie widoczne w danych, to gdy już zakażenia wystrzelą, ich liczba może się podwajać w ciągu jednego-dwóch tygodni, a nie 30-40 dni jak obecnie (dane na podstawie obserwacji z prowincji Ontario). Naukowcy ostrzegają przed wykładniczym przyrostem zakażeń.

Dojście do połowy maksymalnego, zakładanego obciążenia szpitali, OIOM-ów czy systemów śledzenia kontaktów (czy innych miejsc, gdzie są wąskie gardła) może potrwać osiem takich "okresów podwojenia". Ale gdy jesteś w połowie, pozostaje już tylko jeden taki okres - czytamy w analizie.

Wśród sugerowanych działań, naukowcy z SFU wskazują m.in. zaostrzenie zasad podróżowania, w tym kwarantanny i izolacji. W grę mogłoby wchodzić także ograniczenia w podróżach, nie tylko w zakresie wjazdów/przylotów do Kanady, ale także podróżach pomiędzy prowincjami. Naukowcy sugerują także zintensyfikowanie testowania w kierunku wariantu B.1.1.7 czy szczepienie kierowców ciężarówek na granicy kanadyjsko-amerykańskiej.

Europa też boi się nowych mutacji

Nowe mutacje koronawirusa - z brytyjską na czele - są jednymi z argumentów, dla których także w Europie obostrzenia nie tylko są przedłużane, ale wręcz zaostrzane, m.in. w zakresie podróży. I nie chodzi wyłącznie o zakazy lotów czy obowiązkowe kwarantanny, ale także - jak w Niemczech od 1 lutego - wymagane na lotniskach i w samolotach maseczki o standardzie FFP2.

Także w Polsce minister zdrowia Adam Niedzielski informując w czwartek o przedłużeniu niemal wszystkich ograniczeń argumentował tę decyzję właśnie m.in. obawami przed nowymi wariantami koronawirusa. Kolejne kraje wprowadzają w związku z brytyjskim wirusem ograniczenia na granicach. Od piątku 29 stycznia "zamknęły" z tego powodu się Portugalia i Norwegia.

Belgia czy Dania przewidują, że w lutym nowe warianty koronawirusa będą u nich dominujące. W czwartek Mette Frederiksen, premierka Danii, ostrzegała, że nowy wariant koronawirusa rozprzestrzenia się nawet przy obecnych restrykcjach.

W podobnym tonie wypowiadał się francuski minister zdrowia Olivier Véran. Mówił, że choć sytuacja epidemiczna we Francji jest obecnie lepsza niż w wielu innych państwach Europy, to jednak liczba zakażeń rośnie. Wyraził obawy, że obecne przepisy mogą nie zatrzymać trzeciej fali spowodowanej mutacjami koronawirusa.

Mimo naszych wysiłków, odmiany wirusa aktywnie rozprzestrzeniają się we Francji. Szacujemy, że przeszliśmy z pięciuset zakażeń dziennie mutacjami wirusa na początku stycznia do dwóch tysięcy zakażeń obecnie - mówił szef resortu zdrowia Francji cytowany przez Informacyjną Agencję Radiową. Nowa odmiana koronawirusa odpowiada nad Loarą już za ok. 10 proc. nowych zakażeń.

Zapnijcie pasy, ponieważ - patrząc na zachowania wielu obywateli Polski - czeka nas ostra jazda bez trzymanki. I to już naprawdę niedługo - komentuje prognozy naukowców z Simon Fraser University lekarz Bartosz Fiałek. Oby był w wielkim błędzie.

Szczepionki skuteczne na brytyjską mutację

Dobrą wiadomością jest natomiast to, że według szefowej Europejskiej Agencji Leków Emer Cooke wstępne analizy wykazały, iż szczepionki przeciw koronawirusowi są skuteczne na brytyjską mutację patogenu. Jeśli chodzi o wariant południowoafrykański, to "sprawa jest bardziej złożona i cały czas trwają badania".

Z drugiej strony, dość powolne tempo szczepień sprawia, że wyszczepienie choćby sporej części seniorów zajmie przynajmniej dwa-trzy miesiące. W UE zaszczepiono dotychczas przeciwko koronawirusowi ok. 11 mln osób. Szczepionki podano ok. 2,5 proc. populacji krajów unijnych.

O tym, że szczepienia przeciw COVID-19 nie przynoszą natychmiastowego spadku liczby zakażeń doskonale wie choćby Izrael, który z jednej strony jest światowym "prymusem" w szczepieniach, a z drugiej - jest obecnie na drugim miejsce na świecie (za Portugalią) pod względem liczby nowych zakażeń w przeliczeniu na milion mieszkańców.

"Financial Times": Nowy wariant koronawirusa jednak bardziej śmiertelny

Według nowych badań odsetek zgonów jest wyższy przy zakażeniu nowym wariantem. Naukowcy szacują, że osoba zakażona B.1.1.7 umrze z o 30-40 proc. większym prawdopodobieństwem, niż zakażona inną odmianą.

Zaczęło się w ostatni piątek. Premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson ogłosił na spotkaniu z dziennikarzami, że nowy wariant koronawirusa, który szerzy się dziś na Wyspach, jest nie tylko bardziej zakaźny, ale też bardziej śmiertelny.

Eksperci: To niepokojące

Wcześniej eksperci oceniali, że – choć faktycznie wariant wirusa o nazwie B.1.1.7 nawet o połowę łatwiej złapać niż „pierwotną” odmianę SARS-CoV-2 – to jednak nowa odmiana nie wywołuje poważniejszych objawów i nie skutkuje większą liczbą zgonów.

Teraz jednak naukowcy z rządowej grupy doradczej, która bada wirusy atakujące układ oddechowy (Nervtag) uznali, że nowy wariant jest wyraźnie bardziej śmiertelny. Powołują się na analizy trzech różnych zespołów uniwersyteckich i publicznej służby zdrowia, które porównały odsetek zgonów wśród pacjentów zakażonych B.1.1.7 i „pierwotną” wersją koronawirusa.

Wszystkie grupy stwierdziły, że odsetek zgonów jest wyższy przy zakażeniu nowym wariantem. Na podstawie ich danych Nervtag szacuje, że osoba zakażona B.1.1.7 umrze z o 30-40 proc. większym prawdopodobieństwem, niż zakażona inną odmianą. Przy czym w badaniach pojawia się wiele rozbieżności – jak podaje „Financial Times”.

– Chcę podkreślić, że nadal pozostaje wiele niejasności – uspokajał dziennikarzy Patrick Vallance, główny doradca naukowy brytyjskiego rządu. – Jest jeszcze wiele do zrobienia, żeby precyzyjnie rozumieć te dane, ale fakt, że obserwujemy większą śmiertelność na pewno jest niepokojący – przyznał.

Z analizowanych danych wynika jednak, że śmiertelność wśród osób zakażonych nowym wariantem rośnie we wszystkich grupach wiekowych. Jako przykład Vallance podaje mężczyzn w wieku 60 plus. W tej grupie, w przypadku „standardowego” koronawirusa, umrze ok. dziesięciu na tysiąc zakażonych. Przy nowym wariancie ryzyko zgonu rośnie do 13-14 osób na tysiąc.

Na Wyspach nie rośnie też odsetek zgonów wśród osób hospitalizowanych. – Wzrost liczby zgonów wynika z tego, że więcej ludzi ciężko choruje i trafia do szpitala, a nie z faktu, że umiera większy odsetek osób hospitalizowanych – podkreśla cytowany przez „Financial Times” Rowland Kao, profesor epidemiologii na University of Edinburgh.

Jednocześnie, jak podkreśla dziennik, informacja, że nowy wariant jest bardziej śmiertelny nie wpłynie na program szczepień w Wielkiej Brytanii, w tym – na decyzję, by zaszczepić pierwszą dawką jak najwięcej osób, nawet jeśli oznacza to znaczne opóźnienie podania drugiej dawki – nawet do 12 tygodni zamiast trzech.

Obrońcy obecnej polityki przekonują, że bardziej zakaźny i śmiertelny wariant wirusa to kolejny argument za szybkim zaszczepieniem jak największej liczby osób. – Pozwoli nam to ograniczyć liczbę zgonów i zmniejszy prawdopodobieństwo pojawienia się nowych, bardziej niebezpiecznych wariantów wirusa – przekonuje w rozmowie z BBC Yvonne Doyle, dyrektorka ds. medycznych w angielskiej publicznej służbie zdrowia.